NieuwlandStraatbeschrijvingHet Nieuwland is een deel van het watertje de Gouw (ook Tocht geheten) dat vanuit het binnenland Hoorn binnenstroomde om uit te komen in de Zuiderzee.
De kaden van het grachtje behoren tot het gebied dat vanaf 1508 binnen de vesten was getrokken (daarvóór vormde de Turfhaven onder andere de stadsgrens). Het oostelijk straatgedeelte is in de jaren voor Is6o met huizen bebouwd (op de kaart van Van Deventer zien we daar bebouwing en evenzo in de Achterstraat). De westelijke zijde krijgt zijn huizen in de laatste jaren van de 16de eeuw.
De kaart van circa 1582 toont dat het water van het Nieuwland aanvankelijk doorliep tot de Turfhaven en verderging in de nog ongedempte (huidige) Gouw. Als dat gedeelte gedempt is (in 1584) wordt het water van het Nieuwland ingekort door het leggen van een dam (pleintje) waar nu het standbeeldje van Velius staat. Aan de andere kant van de gracht is nog de stenen brug tussen Koepoortsplein en Noorderstraat, het enig overgebleven deel van de oude stadsmuur; we zien daar ook nog de waterdoorgang naar de stadsgracht.
Of de naam Nieuwland ontstaan is tijdens de stads-uitbreiding na 1508 is niet zeker; misschien is de naam al ouder en staat hij in verband met de drooglegging van laaggelegen land in deze omgeving (het Dal ontleent ook zijn naam aan de lage ligging).
